{
    "title": "Kan Dolaşımı",
    "image": "https://www.kangruplari.gen.tr/images/kan-dolasimi.jpg",
    "date": "23.01.2024 04:30:59",
    "author": "Rabi",
    "article": [
        {
            "article": "Kan dolaşımı; bazı ilkel canlı grupları hariç hemen her canlıda var olan, vücuttaki kirli kanın temizlendikten sonra tekrar vücuda gönderilerek temiz kan geçişinin gerçekleşmesini sağlayan bir dolaşımdır. Temel mantığı aynı olsa da kan dolaşımı canlıdan canlıya farklılık gösterebilmektedir. Örneğin; bazı calılarda kalbin tek odacıklı olmasından dolayı vücutta daima yarı temiz yarı kirli kan dolaşırken, bazılarında ise bu karışım kısmen ayıklanabilmektedir. İnsanda ve diğer gelişmiş omurgalı canlılarda ise tam tersine; kalpte temiz ve kirli kanlar keskin bir şekilde birbirinden ayrılır; birbirlerine hiçbir şekilde karışmadan vücutta dolaşımları sağlanır. Biz burada az önce bahsettiğimiz ilkel kan dolaşımlarına değinmeden; insanda ve diğer gelişmiş omurgalı türlerde var olan kan dolaşımından bahsedeceğiz.</div><div><br></div><div><b>Kan dolaşımının elemanları</b></div><div><br></div><div>Kan dolaşımı; yukarıda bahsedildiği gibi kanın bazı organlar, damarlar, vs. Vücut bölümleri yardımıyla temizlenmesinden ve sonrasında tekrar kullanılmak üzere vücuda temiz halde gönderilmesinden ibaret bir döngüdür. Bu döngünün gerçekleştiği birimleri en genel haliyle üçe ayırabiliriz:</div><div><br></div><div><b>Kalp:</b> Kan dolaşımında kirli kanın alınarak temizlenmesi için akciğere pompalandığı ve akciğerden temizlenmiş kanın alınarak tekrar vücuda dağıtıldığı kısımdır. Kalbin her atışıyla kan dolaşımı gerçekleşmeye devam ederek; kirli ve temiz kan gerekli yerlere ulaştırılır.</div><div><br></div><div><b>Akciğer:</b> Kalpten gelen kirli kanın, solunum yoluyla alınan Oksijen ile temizlenerek tekrar kan dolaşımına verildiği organdır. Akciğerler vücudun yaşamsal faaliyetlerini devam ettirmesi için en gerekli organlardan biridir.</div><div><br></div><div><b>Damarlar:</b> Görevlerine göre üçe ayrılırlar. Atardamar, toplardamar ve kılcal damar. Atardamar; kalpten alınan temiz kanın vücuda dağıtılarak kan dolaşımını devam ettiren kısmıdır. İstisna olarak akciğer atardamarı kirli kan taşır. Çünkü bu damar yoluyla kalpte biriken kirli kan akciğere gider. Vücudun en geniş ve hayati atardamar \"aort\" atardamarıdır. Toplardamar ise adı üzerinde; vücutta kirlenen kanı geri toplayarak kalbe götüren damarlardır. Yine istisna olarak akciğer toplardamarında kalbe gönderilmek üzere temiz kan taşınır. Kılcal damarlar için ise kabaca temiz ve kirli kan değişiminin olduğu son derece ince damarlardır diyebiliriz.</div><div><br></div><div><b>Kan:</b> Vücutta sürekli dolaşım halinde olan, kan dolaşımının taşınan elemanıdır. İçinde bulunan Hemoglobin ile Oksijen taşıyarak vücudun yaşamsal faaliyetlerini devam ettirebilmesini sağlar. Bu Oksijen kan dolaşımı ve solunum koordinasyonuyla sürekli yenilenerek kan dolaşımının devamlılığı sağlanır.</div><div><br></div><div><b>İnsanda kan dolaşımı</b></div><div><br></div><div>İnsanda kan dolaşımı da yukarıda açıklanan organlar yardımıyla gerçekleşir. Ama tabi ki bazı detaylarda diğer omurgalılara göre farklılıklar bulunabilmektedir. İnsanda kan dolaşımından genel hatlarıyla bahsedecek olursak şu şekilde gerçekleşir:</div><div><br></div><div>Temizlenmiş olan kan kalpten aort atardamarı yardımıyla pompalanır. Atardamarların dallanmaları ile bu temiz kan vücudun en uzak köşesi dahil olmak üzere tüm vücuda ulaştırılmak üzere temiz kan dolaşımı gerçekleştirilir. Temiz kan tüm vücutta dolaştıktan ve Oksijeni kullanıldıktan sonra bu kirlenmiş kanlar toplardamarlar tarafından kan dolaşımına geri alınır ve dallanmalar yavaş yavaş birleşerek kirli kanı kalbe götürmek üzere dolaşımı devam ettirirler. Toplardamardan gelen kan kalbin sağ üstünde bulunan bir küçük kısım olan sağ kulakçığa gelir. Sağ kulakçığın kasılması ile bu kirli kan sağ karıncığa dökülür. Buradan da akciğer atardamarı yardımıyla temizlenmesi için akciğerlere gönderilir. Böylece kirli kan dolaşımı da tamamlanmış olur. Akciğer de kirli kan atardamarın mikroskobik dallanmaları ile en küçük parçalara dahi ulaşarak; alveoller yardımıyla alınan Oksijeni üzerlerine alırlar. Daha sonra bu kanlar dallamaların birleşmesiyle akciğer toplardamarına geri gelir ve kalbin sol karıncığına pompalanarak kan dolaşımına tekrar katılır. Sol karıncıktaki temiz kan da yukarı, sol kulakçığa pompalanarak buradan aort atardamarına iletilir. Sonrasında ise bu döngünün başında yazan olaylar tekrar ve tekrar gerçekleştirilerek kan dolaşımı devam ettirilmiş olur.</div><div><br></div><div>Kan dolaşımı, insanda ve diğer omurgalılarda bu şekilde gerçekleşir. Vücudun sağlıklı bir şekilde faaliyet gösterebilmesi ve yaşamsal faaliyetlerde bir aksilik olmaması için, kan dolaşımı son derece önemli bir döngüdür.</div>"
        }
    ]
}