{ "title": "Kan Grubu", "image": "https://www.kangruplari.gen.tr/images/kan-grubu.jpg", "date": "21.01.2024 14:13:21", "author": "Uğurata", "article": [ { "article": "
Kan grubu; kanın özelliklerini belirlemek üzere kurulmuş sistematik bir sınıflandırmadır. A, B, AB ve 0 gibi çeşitleri vardır. Bunların yanında (+) veya (-) olarak sınıflandırılan Rh sistemi de vardır. Kişinin kan grubu yazılırken harflerle belirtilen çeşidi ve Rh faktörü sırayla yazılır. Örneğin; kanında AB antikorları bulunan fakat Rh proteini bulunmayan birinin kan grubu AB Rh negatif (-)'tir.

KAN GRUPLARI NASIL BELİRLENİR?

Kan grupları alyuvarlar çeperlerinin barındırdığı protein çeşitlerine göre isimlendirilmiştir. Bu durum aynı isimdeki genler tarafından kontrol edilir. Örneğin A geni taşıyan birinin alyuvar çeperlerinde A tipi protein bulunur. B geni taşıyanda B tipi protein bulunur. Her iki geni de taşıyan kişinin alyuvar çeperlerinde her iki protein de bulunurken, 0 kan grubunun çeperlerinde herhangi bir protein yoktur. Bu proteinler aglütinojen adını da alır. Aglütinojenlerin yanı sıra kan hücrelerinde kişinin grubuna zıt proteinlerin kana girmesini engelleyen aglütinin adlı antikorlar da bulunur. A grubundaki birinin kanında B antikoru, B grubundaki birinin kanında A antikoru bulunur. AB grubunda birinin kanında herhangi bir antikor yokken, 0 grubundaki birinin kanında ise her iki antikor da bulunur. Kan grubunun A, B veya 0 olmasından sorumlu olan gen önce bu görevi yapmak üzere bir molekül sentezler. Buna H antijeni de denir. H antijeninin genetik kombinasyonu HH veya Hh şeklinde değişikliğe uğrarsa; kişinin kan grubu vücuttaki enzimlere göre A veya B olacaktır. Antijenin değişmemesi durumunda ise kişi 0 kan grubunda olacaktır.

BOMBAY KAN GRUBU

Eğer kişide HH veya Hh değil de hh antijeni bulunuyorsa vücut A veya B antijeni üretmez. Kanda anti H ve anti 0 maddeleri de bulunur. Doalyısıyla bu kana sahip kişilerde A, B ve 0 sistemi devre dışı kalır. İlk olarak Bombay'da birbiryle akraba olmayan üç hastada görülen kan grubu olduğu için bu tip kan Bombay Kan Grubu adını alır. Her gruba kan verebilirken sadece Bombay'dan kan alabilir. Genel vericidir.

KAN GRUPLARININ BULUNUŞU

Karl Landsteiner, 22 kişi üzerinde yaptığı çalışmalar sonucunda kanın kişiden kişiye farklılık gösterdiğini saptayarak 1901 yılında bu konuyla ilgili ayrıntılı bir rapor yayınlamıştır. Bu çalışmadan sonra kan grupları A, B ve C olmak üzere üç farklı şekilde tanımlanıyordu. Fakat araştırmalar bununla sınırlı kalmadı. Sonraki yıllarda Decastillo ve Sturli 155 kişi üzerinde yaptıkları çok daha kapsamlı deneyler sonucunda A, B, AB ve 0 olmak üzere dört çeşit kan grubu tespit ettiler ve bu sonuçları 1902'de dünya kamuoyu ile paylaştılar. Kan grubu üzerine yaptığı çalışmalar sayesinde Landsteiner 1930 Nobel Tıp Ödülü'nü kazanmıştır. Rh faktörü ise 1939'da Philip Levine tarafından tanımlanmıştır ve daha önce bahsedildiği gibi bu antikorların ilk olarak Rhesus türü maymunda keşfedilmesinde dolayı Rh ismini almıştır. Daha sonraki yıllarda kan grupları üzerine çok çeşitli çalışmalar yapılmış, kanlar arasında başka farklılıklar da bulunmuştur. Fakat kan grubunun belirlenmesini etkileyen en önemli iki faktör A, B proteinleri ve Rh faktörüdür.

KAN GRUPLARININ BİRBİRİYLE UYUMU

Kan nakli gerektiren durumlarda kan grupları arasındaki uyum önemlidir. Herhangi bir kan grubundaki kan diğerine nakledilemeyebilir. Bu durumda:
Kan alışverişinde gereken en önemli husus; kan nakil işlemlerinde bu uyumların genelde teorik olarak kabul edilmesidir. Mecbur kalınmadıkça farklı kan gruplarının birbirine nakledilmesi tavsiye edilmez. Vücut farklı kan grubunu kabul etmekte zorluk çekebilir. Farklı Rh grupları arasındaki kan nakli ise ancak çok çok acil, ölüm-kalım olarak nitelendirilebilecek durumlarda uygulanır.

" } ] }