Kan Tahlili
Kan Tahlili, Genel tıp uygulamaları sırasında hekimler polikliniğe başvuran kan tahlili isterler. Tam kan sayısı hekime tanıya yaklaşmasında yardımcı olan, değerli ve ucuz bir testtir. Kan tahlilinin önemi teşhis koymak değildir. Kan tahlilinin esasen görevi hekimin olası tanılar arasında eleme yapmasını sağlamaktadır. Yani tanıya yardımcı olmaktadır.
Hastayı görmeden, muayene etmeden teşhis koyulmaz. Kan tahlili genelde sabahları aç karnına alınan kandan yapılır. Alınan kan, istenen kan tahlilin cinsine göre farklı tüplere koyulur ve tahlili çalışacak ilgili laboratuvara gönderilir. Farklı amaçlarla ve yöntemlerle yapılan kan tahlilleri bulunmaktadır. Mesela, kan sayım tahlili pıhtılaşmayı önleyen bir madde bulunan özel tüplerde alınmış kanla yapılır. Sedimentasyon, APTT ve PT denilen pıhtılaşma fonksiyonlarını araştıran tahliller için alınan kanlarda da pıhtılaşmayı önleyen kimyasal maddelerin bulunduğu tüplere konularak tahlile gönderilir. Bu tahlillerde çalışacak laboratuvara gelen kanların pıhtılaşmamış olmasına çok dikkat etmelidir. Aksi halde pıhtılaşmış kanla yapılan Hemgram (Tam Kan Sayımı), sedimentasyon ve PTZ, APTT tahlilleri yanlış sonuçlar çıkmasına yol açmaktadır.
Kan tahlilinin kapsadığı inceleme alanları şunlardır- Kandaki alyuvarlar ve akyuvar sayısı ile alyuvarların hacmi, çökme hızı ve hemoglobin yoğunluğunun saptanması,
- Kanın özel alyuvarlar antijenlerine veya kan gruplarına göre sınıflandırılması,
li>Kan hücrelerinin biçim ve yapılarının saptanması,Hemoglobin ve diğer kan proteinlerinin yapılarının incelenmesi,Kandaki hücrelere bağlı veya plazmada serbest bulunan çeşitli enzimlerin etkinliğinin saptanması,Kandaki kimyasal tepkimelerin incelenmesi,Kan tahlilinde saptanabilecek diğer özellikler arasında toplam kan hacmi, dolaşım süresi, kanın yaygınlığı ve asitliği,Pıhtılaşma zamanı ve çeşitli maddelerin plazmadan süzülme hızı sayılabilmesi,Kan tahlilinde genelde kol, parmak veya kulak memesindeki toplardamarlardan alınan kan örneğinin kullanılması,Kemik iliğindeki kan hücrelerinin incelenmesi,Bazı enfeksiyon hastalıklarına özgü maddelerin kanda saptanabilmesi için de tahlillerin yapılması,Kan tahlilinde hangi değerler incelenir?
Vücudumuzda oksijen taşıyan kırmızı kan hücreleri (Eritrositler) ile hastalıklara karşı savunmamızı sağlayan beyaz kan hücreleri (Lökositler) sayılmakta ve büyüklükleri incelenmektedir. Bilindiği gibi kırmızı kan hücrelerinde hemoglobin proteinleri bulunmaktadır. Oksijeni taşıyan protein hemoglobindir. Hemoglobin miktarı düşerse oksijen taşınamaz hale gelir.
Rbc (Red blood cells); Kırmızı kan hücreleri (Alyuvarlar) Oksijen taşıyan hücrelerin miktarını belirtir. Düşükse anemi (Kansızlık) ya da kan kaybı vardır. Yüksek olduğu durumlarda ise; Yüksek rakımlı yerlerde yaşayanlar, KOAH (Kronik Obstruktif) akciğer hastalıkları, astım ve bronşit gibi, böbrek hastalığı ve polisitemi hastalığıdır.
Wbc (White Blood Cells-Leukocytes); Beyaz kan hücreleri (Akyuvarlar) Vücudun savunma ve bağışıklık hücrelerinin yani lökositlerin toplamını gösterir. Enfeksiyon hastalığı ya da lupus gibi kronik iltihabı hastalıklarda yükselir. Ayrıca lösemi'de yükselir. Düşük değerlerde çıktığında ise lökosit yapımını bozan ciddi bir hastalık vardır. Örneğin bazı kanserlerde, kemik iliği hastalarında, AIDS'te lökosit miktarı (WBC) düşüktür.
Mvc (Mean corpuscular volüme); Oksijen taşıyan hücrelerin ortalama büyüklüğüdür. MVC düşükse eritositler daha ufaktır, yüksekse daha genişlemişlerdir. Demir eksikliği anemisinde eritositler küçülür dolayısıyla mcv değerleri düşük çıkar. B12 vitamini eksikliği anemisinde ise eritositler büyümüştür ve MCV yüksektir.
Hb (Hemoglobin); Kandaki toplam hemoglobin miktarını gösterir. Anemilerde hemoglobin değeri düşer.
Mch; Eritositlerdeki hemoglobin miktarını gösterir.
Hct (Hematokrit); Kandaki hemoglobin ve eritrosit miktarının bir ölçüsüdür. Anemi, lösemi, kan kaybı gibi durumlarda azalırken vücudun su kaybettiği durumlarda örneğin ishal ya da polisitemi'de artar.
Plt (Platelets); Trombositlerdir. Pıhtılaşmayı sağlayan hücrelerdir.
Pnl (Nötrofiller); Bakteriyel enfeksiyonlarda artar.
Eosinophils (Eozinofiller); Alerjide ve paraziter hastalıklarda yükselir.
Lymphocytes (Lenfositler); Viral enfeksiyonlarda ve bazı kronik hastalıklarda artarken hıv enfeksiyonu yani AIDS'te düşer.
Kan tahlil sonuçlarının değerlendirilmesi
Hamilelerde ve diğer hastalarda tahlil sonuçları ancak muayene ve diğer bulgular ile kombine edilerek değerlendirildiğinde bir anlam kazanır. Bu nedenle tahlil sonuçları ilgili doktora danışılmadan asla değerlendirilmemelidir.
Kan tahlili ve hastanın durumu
Tek başına kan tahlilinin fazla bir tanı değeri yoktur. Görüldüğü gibi tabloda yer alan hiçbir ölçüm tek bir hastalığa özgü değildir. Kan tahlili yorumlanırken hastanın genel sağlık durumu ve fizik muayenesi bir bütün olarak ele alınır. Örneğin kan değerleri 80 yaşında kanlı ishali olan bir hasta için farklı, 11 aşında öksüren ve ateşi olan bir çocuk için farklı yorumlanacaktır.
20.01.2024 13:57:38
Kan Tahlili ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz. Sayfayı Düzenle
|
