Kan Vermenin Zararları, Kan üretilemeyen bir dokudur ve halen tek kaynağı sağlıklı bağışçılardır. Kan bağışı hem toplumsal hem kişisel açıdan önem taşımaktadır. Şayet kan verilirse vücut yeni kan üretir ve bu vücut için yararı büyüktür. Kan bağışı, sağlıklı olan kişiden alınan bir miktar kanın ihtiyaç sahibi olan bir kişiye aktarılması olayıdır. Kan bağışı bilindiği gibi bizlerin toplumunda ve diğer gelişmiş toplumlarda bir erdemli bir davranış olarak kabul edilmektedir. Kitleleri harekete geçirmek için kan bağışı gösterileri, yürüyüşleri ve kampları düzenlenmektedir. Kan bu kamplarda toplanarak çeşitli işlemler sonucu bileşenleri işlenir. Büyük hastanelerde kan toplama ve işleme merkezleri bulunur. Toplanan kan ihtiyaç duyulduğunda kullanılmak üzere soğuk dolaplarda işlenmiş olarak saklanmaktadır.
Kimler kan verebilir?
18-65 Yaş aralığı, ağırlığı en az 50 kg ve üzerinde olan her sağlıklı bireyler kan bağışında bulunabilirler.
Kan vermek ne kadar sürer?
Kayıt, muayene, kan verme ve ikram işlemlerinin tamamı yaklaşık olarak 30-35 dakika kadar sürmektedir. Bir hayat kurtarılması için bu süreyi gözden çıkarmak için değerlendirilmesidir.
Kan vermenin uygun olup olmadığı neye göre değerlendirilir?
Muayene sonucunda doktor, bağışlanacak kanın size yada kanı alacak hastaya zarar verebileceği kararına varmış ise sebebini size açıklayarak kan bağışınızı bir süre erteler. Bazen (taşıyıcı hastalık v.b) ise yaşamınız boyunca kan bağışına engel oluşturur.
Kimler kan veremez?
Bazı durumlar da sizin kan vermenize engel olabilir. Şayet sıralanan şıklardan herhangi biri var ise, kan vermek için beklemeniz gerekmektedir.
- Muayenede 375 dereceden fazla vücut ısısı olanlar.
- Nabız atışı sayısı dakikada 50'den az 100'den fazla olanlar.
- Damardan uyuşturucu bağımlılığı olanlar.
- Pıhtılaşma faktör konsantresi ile tedavi olanlar.
- Son 24 saatte aşırı miktarda alkol alanlar.
- Cinsel yolla bulaşmış bir hastalık geçirenler ve geçirme riski yüksek cinsel tercihlerde bulunanlar.
- Soğuk algınlığı geçirenler şikayetlerinin kesilmesinden 3 gün sonra kan bağışı yapabilirler.
- Son 12 ay içinde; bulaşıcı sarılığı olan biri ile yakın teması olanlar.
- Organ yada doku nakli yapılanlar.
- Akupunktur dövme cildinizin herhangi bir yerini deldirme (kulak deldirme gibi) işlemi yaptıranlar.
- Son 3 yıl içinde sıtma hastalığı geçirenler kan veremezler.
- Sıtma hastalığının salgın olarak bulunduğu coğrafi bölgelerde 6 aydan fazla kalanlar 2 yıl süre ile, 6 aydan az kalanlar ise 12 ay kan bağışında bulunamazlar.
- Kullanmakta olduğunuz ilaçlar varsa mutlaka kan verdiğiniz merkezdeki doktora iletmeniz.
- Kalp krizi geçiren bir kişi kan veremez.
Kan verirken kansız kalınır mı?
Bağışlanan kan 450 ml (bir kutu kola, 330 ml'dir.) kadardır. Vücudun ortalama 5000-6000 ml kan bulunur. Alınan kan vücuttaki kanın yaklaşık değeri, 1/13'ü kadarı olarak, zarar vermez. Ayrıca kan bağışı öncesinde kan sayımı yapılır, doktor tarafından değerlendirilmektedir. Kan bağışından önce yapılan muayenede, kan düzeyi düşük (anemi) olduğu gözlenirse kan bağışı alınamaz. Kan seviyesinin normalde sağlıklı bireyler kan bağışında bulunurlarsa eksilen kan hücreleri, kemik iliğinin çalışmasıyla hızla yenileme sağlar. Zaten vücut, bu hücrelerin yapım ve yıkım faaliyetlerini sürekli olarak gerçekleştirir. Alınan kan miktarı ise sağlığı olumsuz etkileyecek seviyede olmadığından kansız kalmak gibi bir durum oluşturmamaktadır.
Kan vermenin önemi nedir?
Kanamalı bir hastada veya büyük bir ameliyatta 6-8 ünite kana ve 4-5 ünite taze donmuş plazmaya ihtiyaç duyulur. Problemli hamilelik geçiren veya kanamalı hamile bir kadının yaşamını sürdürmesi için kan ve kan ürünlerine ihtiyaç olmaktadır. Hayatında kan ve kan ürünlerini almak zorunda olan hemofili ve talesemi hastalarının yaşamı için kan beklemektedirler. Yenidoğan ve kanın değişmesi için çok taze kana ihtiyacı olan bebekler sizin kanınızı beklemektedirler. Ağır böbrek hastalarında da yaşamlarını sürdürebilmeleri için kan ve kan ürünlerini beklemektedirler. Kan yapılamayan tek ilaçtır. Bir gün herkes kan ve kan ürünlerine ihtiyaç duyabilirler. Bağışlayacağınız her kan ücretsiz olarak kan grubu tespiti yapılarak, hepatit B, hepatit C, frengi ve AIDS testleri de yapılmaktadır.
Kan vermenin yan etkileri nelerdir?
Kan bağışı yapmak için kan verecek kişide aranılan özellikler vardır. Bunlar kişinin sağlıklı olması, en az 17 yaşını doldurmuş olması, kan verenin son 8 hafta içinde kan vermemiş olması, kan verenin antibiyotik yada diğer kan inceltici ilaçları kullanmaması gibi şeylerdir. Bu kurallar tabii ki bazı ülkelere göre değişmektedir. Ancak temel özellikler aynı kalır. Bu temel kurallara uyulmazsa kan alan veya veren kişide kötü sonuçlara neden olabilmektedir.
Kan bağışı sırasında hafif baş dönmesi veya baş dönmesi yaşanması genelde gerçekleşen bir şeydir. Kan bağışının yan etkileri en çok gençler arasında etkilidir. Görülen yan etkiler şunlardır;
- Terleme ve Titreme
- Bayılma ve Düşme
- Eklemlerde Sertleşme
- Stres
- Mide Bulantısı
- Dudak ve burunda karıncalanma
