Kan Nasıl Alınır, Kan alma işlemine geçmeden önce hastaya selam verilmeli ve kendisini tanıtmalıdır. Hastanın kendisini iyi hissettiğinden emin olmalıdır. Hastanede yatan hastanın adı soyadı, hastane numarası olan bir bilezik olmalıdır. Hastaya adını soyadını adresini, hastane numarası ya da doğum tarihi sorulmalıdır. Bu bilgileri bilezikte yazan bilgiler ile doğrulanmalıdır.
Duvara, yatağa ve gece lambasına bağlı bileziklere güvenmemelidir. Bilezikte mutlak hastaya bedensel takılmalıdır. Hastaya siz Ali Bey misiniz gibi cevabı evet veya hayır olan sorular sorulmamalıdır. Çünkü hasta sinirli ise size hayır diyebilir. O zaman hastanın kimlik bilgilerini doğrulamalı, yapılacak test isteklerinin gerekliliğini hastayla görüşerek ve hastaya ve hasta yakınına yapacağı işlemleri anlatmalıdır. Bütün hasta kanların infeksiyöz olacağı düşüncesiyle standart önlemler alınmalıdır. Eldiven giyilmelidir. Doğru test sonuçları elde edebilmek için 8-12 saatlik açlık sonrası kanın alınması uygundur. Bununla birlikte tokluktan etkilenen (Trigliserit, glukoz, demir vb) testlerin dışında kan örnekleri günün diğer saatlerinde de alınabilmektedir. Diürnal varyasyon gösteren (Sabah ve akşam üzeri kan değerleri arasında belirgin fark olan) testler için (Kortizol ACTH, demir, demir bağlama, aminoasitler vb) kan alma saatine özen gösterilmelidir.
Kan Nereden Alınır?
Laboratuvar testlerini yapmak için genellikle bir toplardamardan kan alınır. Toplardamar olarak çoğunlukla dirseğin, iç tarafındaki damarlar tercih edilir.
Buradaki damarlar genellikle daha geniştir ve kolayca ulaşabilir. Ancak bazı kişilerde damarlar ince ve derinde olabilir. Bu durumda diğer kol ya da alternatif olarak el üzerindeki damarlardan kan alınabilir. Damarı ince olan kişilerden ve özellikle bebeklerden kan alımı daha zordur.
Kan Alma İşlemi Nasıl Olmalıdır
- Kan alınmadan önce hasta en az 15 dakika oturarak dinlendirilir.
- Hastaya adı-soyadı sorularak kimlik doğrulaması yapılır.
- Etiketleme işlemlerinin doğruluğu denetlenir.
- Testler ile tüplerin uygun olup olmadığı kontrol edilir.
- Hastaya uygun oturma pozisyonu verilir ve hasta yapılacak işlem hakkında bilgilendirilir.
- Kan alınacak bölge seçilir.
- Kan alınacak bölgenin 7-10 cm üzerine turnike uygulanır.
- Kan alınacak bölge %70 alkol ile temizlenir ve kuruması beklenir.
- Hastanın kolunu ve bileğini düz tutması istenir.
- Tüp tutamağına uygun iğne takılır.
- Kol ve seçilen damar kan alacak kişi tarafından sabitlenir.
- Tutamak baş ve orta parmaklar arasında desteklenir.
- İğne, kesik üçgen ucu üste gelecek şekilde 15-20 derecelik açı ile yaklaşık 1 cm'ye kadar deriye batırılarak damara girilir.
- Uygun tüp seçilerek diğer elin işaret ve orta parmakları tutamağın kanatları üzerine, başparmağı ise iğne yapar mış gibi tüpün ucuna dayanır.
- Tüp kauçuk tıkacı delecek şekilde iğneye doğru itilir.
- Uygun tüplere sırası ile gerekli miktarda kan alınır.
- Turnike çıkarılır.
- İğne damardan çekilir ve hemen deliğin üzeri bası bandı ile kapatılır.
- Hastaya bu bölgeye birkaç dakika daha bastırması ve kolunu düz tutması söylenir.
- Tutamağa takılı iğne kapağı kapatılmadan atık kabına atılır.
- Alınan kanlar uygun sporlara yerleştirilir.
Venöz Kan Alımı ve Kan Alınacak Bölgenin Seçimi
Kan alınacak bölge seçilirken eldiven giyilmiş olmalıdır. Kan alınacak toplardamarlar ile belirtilen sıralamayla tercih edilmesi;
Dirseğin büküldüğü yerde; Medyan toplardamar (Orta) Bazilik toplardamar (İç yan) Sefalik toplardamar Ön kolda; Sefalik toplardamar Elin üzerinde; Dorsal toplardamar.
Bu bölgelerden kan alınamıyorsa kişinin damarlarının en belirgin olduğu bölge kan alınması için tercih edilmelidir. Skar, fistül gibi kan alımının sakıncalı ya da zor olduğu durumlarda lezyonun bulunduğu bölge dışındaki yerlerden, lenfödem, şant olan durumlarda ise başka bir ekstremiteden kan alınması uygulanır. İV tedavisi gören hastadan kan alınması gerekirse damar yolunun bulunmadığı ekstremite tercih edilir. Bu mümkün olmazsa damar yolu kan alınmadan 2 dakika önce kapatılmalı ve damar yolunun daha alt kısmından kan alınmalıdır. Kan mutlaka kateterden alınacak ise kateter izotonik ile temizlenmeli, kanın ilk 5 ml'si test için kullanılmamalıdır. Damar yolundan yağdan zengin sıvı giden hastadan kan alınacak ise kan, infüzyondan 8 saat sonra alınmalıdır.
Topuk Kanı Nasıl Alınır?
Kan topuğun iç ve dış yan kısımlarından alınır. Topuğun tam ortasından kan alınması yanlış bir uygulamadır. Topuk alkollü pamuk ile temizlendikten sonra kuru pamuk ile kurulanmalıdır. Topuk delindikten sonra çıkan ilk damlalar test için kullanılabilir.
