Kan Şekeri, Her insanın vücudunda, midenin arka tarafında, pankreas diye adlandırılan bir bez vardır. Bu bez sayesinde insanın vücudundaki kan şekerini dengede tutmaya yarayan hormonları salgılar. Bu salgılanan hormonların birisi de insülin hormonudur. İnsülin hormonu salgılanmaması veya yetersiz derecede salgılanması ile hücrelere enerji sağlayabilmesi açısından şeker hücreye girmemeye başlamasıdır.
Neticesinde hücreye girmeyen şeker, kanın içinde depolanması olarak görülür. Esasında kanın içerisinde olması gerekirken şeker oranında hızla yükselmesiyle başlamasıdır. Kanın içerisinde olması gerekenden daha çoğu birikmiş şeker, başka bütün hücrelerinde zarara uğramasıyla hasar görür. Bu nedenle çoğalan şeker miktarının vücutta oluşan bir çeşit zehir gibidir.
Glukoz, karbonhidratların en küçük parçası olan kan şekerini oluşturur. Glukoz, vücuttaki bütün hücreler açısından kullanılır. Başka monosakkaritlerin (Früktoz ve galaktoz) vücudun kullanabilmesi için karaciğerde glukoza çevirmesi gerekmektedir. Açlık esnasında sağlıklı bir kişinin kan glukoz çoğunluğu 70-100 mg/di'dir. Kan şekeri düzeyi, yemek yedikten sonraki ilk saat içerisinde 120-140 mg/di'ye yükselir. Karbonhidrat emilimi tamamlandıktan iki saat sonra normal seviyesine döner. Kompleks karbonhidratlar, basit karbonhidratlara oranla kan şekeri daha ağır yükseltmesidir. Kan şekerini düzenleyici esas organ karaciğerdendir. Yemek sonrasında kan şekeri yükseldiğinde insülin salınımı artar ve bağırsakların emilimi glukoz fazlalığını karaciğerde glikojene çevirir ve depolama sağlar.
Kan şekerinin düşük olmasının nedenleri nedir?
Kan şekeri düşüklüğüne genelde neden olan etkenler çeşitli hormonal bozukluklar ve beslenme sorunlarıdır. Kan şekeri düşüklüğü hafif, ora ve şiddetli derecelerde gözlemlenmektedir. Ayrıca kan şekerinin düşük olması, vücudun ihtiyaç duyduğu glukoz miktarının düşük olmasıdır. Diyabet hastalarında genellikle ortaya çıkar. Kullanılan bazı ilaçlar ve beslenme şekli bunun etkenidir. Ayrıca aşırı kilo, tiroit bezinin yetersiz çalışması, böbrek ve karaciğer hastalıkları, hipofiz bezinin az çalışması, diyabet hastalığı, fazla miktarda alkol kullanımı, uzun süreçli stres durumları, kısa zamanda kilo verme, fazla oranda şekerli gıda tüketmek, fazla miktarda sigara içmek, çay ve kahve gibi içecekleri çok tüketerek kan düşüklüğünün nedenleridir.
Kan şekerinin belirtileri nelerdir?
Vücuttaki kan şekeri oranını ayarlamasıyla bir aksama meydana geldiği zaman ortaya çıkabilecek rahatsızlığa şeker hastalığı denir. İki türden oluşur; Yüksek şeker ve ani şeker düşmesi.
Yüksek şeker, yavaş yavaş oluştuğundan hastaya ani bir ilk yardım gerektirecek bir durum olmaz. Şeker hastasının gerekli doktor denetiminde bulunmasından dolayı şeker yükselmesine karşı doktor gerekli önlemleri alacaktır.
Ani şeker düşmesi, birdenbire oluştuğundan hastada bayılma ve hatta önlemi alınmazsa hayati tehlike oluşturmaktadır. Şeker hastasının hatayla fazla insülin alırsa, çok az yemek yerse veya hareketleriyle çok şeker yakarsa, kanındaki şeker yoğunluğu düşecektir. Düşük kan şekeri anında beyne etki eder. Bu durumun süresi uzarsa hastada baygınlık yapar.
Ani şeker düşmesinin belirtileri şunlardır
- Şeker hastası baygınlık, baş dönmesi ve baş hafifliği hissedebilir, şeker düzeyinin düştüğünü anlayabilir.
- Hasta şaşkın, uyumsuz olabilir, sarhoş ve saldırgan görünüm gösterebilir.
- Çok terleme sonucu deri solgunlaşır.
- Nabız hızlanır.
- Solunum hafifler ve soluğu kokusuz olmasıdır.
- Kollar ve bacaklar titremeye başlar.
- Hastanın uyarıya yanıt verme yeteneği hızla düşer.
Kan şekeri düşünce neler olur?
Hipoglisemi-şeker düşmesi ataklarının olması stres hormonlarını yani adrenalini artırır ve anksiyete, panik atak ve depresyon gibi psikolojik sıkıntılar ortaya çıkabilir. Kan şekeri düşmelerine tıp dilinde hipoglisemi denir ve bu hastalarda şu belirtiler ortaya çıkar;
- Halsizlik, bitkinlik
- Psikolojik durumda değişiklik
- Sinirlilik ve baş ağrısı
- Ellerde titreme ve soğuk terlemeler
- Görmede bulanıklık ya da çift görme
- Baş dönmesi ve bulantılar
- Çarpıntı, kalp atımlarını hissetmek
- Soluk ve terli bir görünüm
- Şiddetli yorgunluk ve ani başlayan bir yorgunluk hissiyatı
- El ve ayakta çözülme, iç titremesi ve kas ağrıları
- İç ezilmesi ve yeme isteği
- Uykusuzluk ve unutkanlık
- Sebepsiz yere ağlama ve isteksizlik
- Şiddetli kan şekeri düşmelerinde bayılma ve koması
- Şekerli gıdalara saldırma
- Bazı şeylerden korkması
Kan şekeri uyku halinde düşmesi
- Huzursuz bir şekilde uyanma ve yeniden uykuya dalamama
- Pijama, gecelik, yastık kılıfının terden ıslanması
- Hızlı kalp çarpıntısı ile uyanma
- Sabah baş ağrısı ile uyanma
- Sabah kalkmada zorluk
- Üşüme, ellerde soğukluk
- Kilo alamama
- Karın ağrısı ve unutkanlık
Kan şekerine uygulanan tedavi nasıl yapılır?
Diyabet tedavisinin niteliği kan şekerinin kontrolünü sağlayarak diyabetin oluşumunda gelişebilecek aksamaları (Komplikasyonları) önleyebilmek ya da uzatabilmek, bu sayede yaşam kalitesini yükselttirmektir.
- Sağlıklı beslenme ve egzersiz ile,
- Sağlıklı beslenme, ağızdan alınacak antidiyabetik (OAD)
- İlaçlar ve egzersiz ile,
- Sağlıklı beslenme, insülin tedavisi ve egzersiz ile sağlanmasıdır.
Kan şekeri ve sağlıklı beslenme şekli
- Karbonhidrat (Tahıllar, un ve undan yapılmış yiyecekler, kuru baklagiller, patates, sebze ve meyveler, süt, yoğurt)
- Protein (Et, yumurta, peynir, süt, yoğurt)
- Yağ (Yağ ve et, yumurta, peynir, süt, yoğurt gibi yağ içeren yiyecekler)
- Vitamin ve Mineral (Sebze ve meyveler)
- Posa (Sebze, meyve, kuru baklagiller ve tam taneli tahıllar)
Sağlıklı beslenmek için her gün çeşitli besinler tüketilmesi, çünkü her besinin öğesi farklıdır. Sağlıklı yaşam sürdürebilmek için vücudun gereksinimini sağlayabilmek açısından besin öğelerini çeşitlendirerek yeterli şekilde sağlanabilir.
