Çocukta makattan kan gelmesi ne anlama gelir?

Çocuklarda makattan kan gelmesi, ebeveynler için oldukça endişe verici bir durumdur. Bu durum tıpta "rektal kanama" olarak adlandırılır ve altında yatan birçok farklı sebep olabilir. Kanamanın rengi (parlak kırmızı, koyu kırmızı, siyah), miktarı, sıklığı ve eşlik eden diğer belirtiler (ağrı, kaşıntı, ishal, kabızlık, ateş) altta yatan nedeni anlamak için çok önemli ipuçlarıdır. Genellikle nedenler basit ve tedavi edilebilir olsa da, ciddi bir hastalığın belirtisi de olabileceğinden mutlaka bir çocuk doktoruna veya çocuk gastroenteroloji uzmanına başvurulmalıdır.

Çocuklarda görülen rektal kanamanın en sık karşılaşılan nedenleri şunlardır:

• Anal Fissür (Makat Çatlağı): Özellikle kabızlık çeken çocuklarda sert ve büyük dışkılama sonucu anüs çevresindeki deride küçük yırtıklar oluşur. Bu, en yaygın nedendir. Genellikle parlak kırmızı renkte, damla damla kanama görülür ve dışkılama sırasında ağrıya neden olur.
• Enfeksiyöz ve Bakteriyel İshaller: Bazı bakteriyel enfeksiyonlar (örn., Salmonella, Shigella, E. coli) veya parazitler bağırsak duvarında iltihap ve tahrişe neden olarak kanlı ishale yol açabilir. Genellikle karın ağrısı ve ateş gibi belirtiler eşlik eder.
• Bağırsak Polipleri (Juvenil Polipler): Genellikle 2-10 yaş arası çocuklarda görülen, genellikle iyi huylu olan polipler kanamaya neden olabilir. Kanama genellikle ağrısızdır ve dışkıyla karışık veya damla şeklinde olabilir.
• İnek Sütü Protein Alerjisi: Özellikle bebeklik döneminde sık görülen bir alerjidir. İnek sütü proteğine karşı vücudun verdiği tepki sonucu bağırsaklarda iltihap ve kanama görülebilir. Bebeklerde mukuslu (sümüksü) ve kanlı dışkılamaya neden olur.
• Meckel Divertikülü: Doğuştan gelen bir bağırsak anomalisidir. İçindeki asit salgılayan hücreler bağırsak duvarını tahriş ederek genellikle ağrısız, koyu kırmızı veya bordo renkte ani ve bol miktarda kanamaya yol açabilir.
• Hemoroid (Basur): Çocuklarda yetişkinlere göre daha nadir görülür. Genellikle kronik kabızlığa bağlı olarak gelişir.
• İnflamatuar Bağırsak Hastalıkları (IBD): Crohn hastalığı veya ülseratif kolit gibi kronik iltihabi durumlar, daha büyük çocuklarda ve ergenlerde kanlı ishal, karın ağrısı, kilo kaybı gibi belirtilerle kendini gösterebilir.

Aşağıdaki durumlarda zaman kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurulması hayati önem taşır:

• Kanamanın çok fazla olması veya durmaması
• Çocuğun renginin soluk olması, halsizlik, baygınlık hissi, soğuk terleme (şok belirtileri)
• Şiddetli karın ağrısı veya karının sertleşmesi
• Yüksek ateşin eşlik etmesi
• Kanlı kusma veya kahve telvesi görünümünde kusma
• Dışkının katran gibi siyah ve yapışkan olması (bu, mide veya ince bağırsak kaynaklı kanamayı işaret edebilir)

Doktorunuz öncelikle çocuğunuzun detaylı öyküsünü alacak ve fizik muayenesini yapacaktır. Tanıya yönelik olarak şu testler istenebilir:

• Rektal Tuşe Muayenesi: Anal fissür veya hemoroid gibi sorunları değerlendirmek için yapılır.
• Dışkı Tetkiki: Dışkıda gizli kan, enfeksiyon veya parazit araştırılır.
• Kan Testleri: Kansızlık (anemi) veya enfeksyon varlığını kontrol etmek için yapılır.
• Kolonoskopi/Endoskopi: Sebep bulunamazsa veya şüpheli bir durum varsa, kameralı bir cihazla bağırsakların içinin görüntülenmesi gerekebilir. Bu işlem sırasında polip varsa alınabilir veya biyopsi (doku örneği) alınabilir.

Tedavi, kanamanın altında yatan nedene bağlı olarak değişiklik gösterir:

• Anal Fissür: Lifli gıda artışı, bol su içme ve dışkıyı yumuşatıcı ilaçlarla kabızlığın tedavisi.
• Enfeksiyonlar: Uygun antibiyotik veya antiparaziter tedavi.
• Gıda Alerjisi: Alerjen gıdanın (örn., inek sütü) diyetten çıkarılması.
• Polipler: Genellikle kolonoskopi sırasında çıkarılır.
• Meckel Divertikülü veya Ciddi Hastalıklar: Cerrahi müdahale gerekebilir.

Çocuğunuzun makattan kanaması olduğunda sakin olun. Kanın rengini, miktarını ve diğer belirtileri gözlemleyin. Bu durum geçici ve basit bir nedenden kaynaklanabileceği gibi, daha ciddi bir hastalığın habercisi de olabilir. Bu nedenle, kendi kendine geçmesini beklemek yerine, en kısa sürede bir çocuk doktoruna danışmak en doğru yaklaşım olacaktır.