Kan üre azotu (BUN), protein metabolizmasının bir ürünü olarak böbrekler tarafından idrarla atılan bir bileşiktir. Vücutta, kan proteinleri dışındaki tüm azotlu maddelerin içerdiği toplam azot miktarının normal değeri %20-40 mg arasındadır. Azotemi içinde en önemli yeri işgal eden bileşik üredir çünkü kandaki oranı diğer azotlu maddelere nazaran çok daha fazladır. Ortalama normal üre miktarı %30 mg kadardır ve %50 mg'ın üstü anormal olarak kabul edilir. Ağır üremi vakalarında ise kan üresi %500 mg'a kadar çıkabilir. Böbrek fonksiyonlarını değerlendirmede önemli bir ölçüttür fakat vücuttaki azot yükü, günlük sıvı alımı ve idrar akım hızı gibi faktörlerden de etkilendiği için tek başına karar verici değildir.

Üre, vücut için son derece zararlıdır ve yediğimiz ve içtiğimiz besinlerle vücuda giren azotlu maddelerin yanması sonucu oluşur. Böbrekler tarafından idrar yoluyla atılır ancak böbreklerin işlevini yerine getirememesi durumunda kanda birikir ve ciddi sağlık sorunlarına yol açar. Nasıl ki atıklar çevreye zarar veriyorsa, üre de vücuttan uzaklaştırılmadığında bizim vücudumuza zarar verir.

Böbrek fonksiyon bozukluğunun yanı sıra, kalp yetmezliği, tuz ve su alımındaki dengesizlikler (kusma, ishal, sık idrara çıkma, terleme), bağırsaklarda kanama, stres, yanıklar, diyetle fazla protein alımı ve akut miyokard enfarktüsü gibi nedenlerle de kan değerleri yükselebilir.

Üre, nitrojen proteinlerinin yıkım ürünüdür ve bu değerler laboratuvar tarafından değişebilir. Normal kan üre nitrojen düzeyi, 7-20 mg/dL arasındadır. Böbreklerin işlevini yitirmesi durumunda, proteinlerin yan ürünleri kanda birikir. Böbrek fonksiyonlarının yarısı kayboluncaya kadar, böbreklerin güçlü telafi kapasitesi nedeniyle üre düzeyi artmaz. Ancak, tek başına yüksek kan üre azotu her zaman bir böbrek bozukluğu anlamına gelmez.

Kanda azot düzeyi denildiğinde, serbest veya çözünmüş azot değil, azotlu bileşiklerin düzeyi anlaşılır. Bileşik halinde bulunmayan azot kanda ölçülemeyecek kadar düşük miktarlardadır. Azot içeren maddeler arasında ölçüm için en çok üre kullanılır. Üre, kandaki azotun en büyük bölümünü içerir ve uygulamada kan üresi azotu yerine kan azotu demek yanlış olmaz. Bileşiminde azot miktarı çok yüksek olan üre, protein metabolizmasının bir yıkım ürünüdür. Ürenin %90'ı idrarla atılır, geri kalan %10 ise ter, dışkı ve tükürük salgısıyla vücuttan uzaklaştırılır.

Yediklerimiz ve içtiklerimiz ile vücudumuza vitamin ve madensel tuzlar girer. Vücuda giren azotlu maddenin yanması ile üre oluşur. Bu üre idrar yoluyla vücuttan atılır. Üre vücuttan atılamazsa ortaya çıkan hastalığa üremi denir. Üre kanda birikir ve üremi hastalığına sebebiyet verir. Üreyi vücuttan uzaklaştırmak gerekir. Aksi takdirde, atık maddelerin çevreye verdiği zarar gibi üre de bedene zarar verir ve böbrekler iflas eder, kişi hayati fonksiyonlarını kaybeder.

İlk belirtiler halsizlik ve kas zayıflığıdır. Gündüz dalgınlık içinde bulunan hasta, geceleyin uyuyamaz. Bazı durumlarda saldırganlık ve anlamsız bağırıp çağırmalar görülebilir. Şuur bulanıklığı, komaya dönebilir. Baş ağrısı ilk belirti olarak da görülebilir. Kas çekilmeleri sık görülür. Hastalığın son döneminde durdurulamayan bir hıçkırık görülebilir. Ağızda kuruluk ve yanma sık rastlanan şikâyetlerdir. Dil paslıdır. Nefeste amonyak kokusu duyulur. İştahsızlık, bulantı, kusma başlangıç belirtileri olabilir. Hastanın solunumu ileri dönemde düzensiz bir hal alır. Zatürre sık rastlanan bir komplikasyondur. Üremide kalp yetmezliğine sık rastlanır ki bunun sebebi böbrek yetmezliği kaynaklı hipertansiyondur. Deri genellikle soluk, kuru ve sarımsı kirli renktedir. Kaşıntı olabilir. Üremide zayıflama söz konusudur, ancak ödem bunu gizleyebilir. Kansızlık sıkça görülür.

Protein metabolizmasının son ürünü olarak karaciğerde oluşur ve idrarla atılır. Serumdaki normal değeri %20-40 mg kadardır. Çoğu kez ürenin yalnızca azot elementleri dikkate alınarak, kan üre azotu (Blood Urea Nitrogen = BUN) biçiminde değerler verilmektedir. BUN x 2.14 = Üre değerini göstermektedir. Kandaki üre değerleri, aşırı proteinli besinlerin alınmasından sonra ve ateşli hastalıklarda yükselebilir. Ancak esas büyük artışlar akut veya kronik böbrek yetersizliklerinde olur. Nefrit ve piyelonefrit gibi böbrek bozukluklarında da kanda üre miktarını artırır. Gelişen organizmalarda (örneğin çocuklarda), gebelikte ve az proteinli diyetle beslenmede ise serum üre değerleri azalır. Kandaki üre oranının normalin üzerinde olması halidir.

Bu hastaların derileri soluk, kirli sarı renkli görünümde olabilir. Bu hem hastalardaki kansızlıktan hem de ürenin yüksek seviyede olmasından kaynaklanır. Bazı hastalarda ise aşırı kaşıntıdan dolayı tüm vücutta çizikler ve kaşınmanın şiddetinden kaynaklanan yaralar mevcuttur. Kaşıntının nedeni ürenin yüksek olmasıdır. Bu hastalarda ayrıca özellikle parmak uçlarında görülen yara ve ülser odakları vardır. Kronik böbrek yetmezliği hastalarının kalp ve damar sistemi de genelde etkilenmiştir. Yüksek tansiyon, kansızlık, şeker hastalığı gibi ilave hastalıklar yaşam kalitelerini etkiler. Ayrıca bu hastaların nefeslerinde amonyak kokusu hakimdir. Hastalık ilerlediğinde akciğerde sıvı birikmesine bağlı olarak nefes darlığı, iç çekmeler, sırt üstü yatamama gibi şikâyetler meydana gelir.

Kan üre azotu normal sınırların daha yüksek olduğunda, böbreklerin işlevsel çalışamadığını gösterebilir. Üre düzeyini azaltmak için böbrek fonksiyonlarının geliştirilmesi gereklidir. Bu, vücudun doğal takip ettiği doğru kurallarla mümkündür. Buna ek olarak, çeşitli bitkisel tedaviler ile belirtilerin hafifletilmesi sağlanabilir. Bitkisel formüller hastanın durumuna göre değişiklik gösterebilir ve tedavi sürecine destek olabilir.

Hazırlanış Şekli: Bir avuç kiraz sapı ile ayrık otu yirmi dakika süreyle suda kaynatılır. Süzülerek elde edilen sıvı bir kaba doldurularak dinlendirilir. Dinlendirilen sıvıdan, yarı oranında içme suyuna karıştırılarak günde üç bardak ısıtılarak içilir. Tedavi süresince sıkılarak elde edilen vişne suyu, hastaya bol bol içirilir. Tedavi süresince sıkılarak elde edilen ekşi nar suyu, hastaya bol bol içirilir. Tedavi süresince sıkılarak elde edilen ekşi elma suyu, hastaya bol bol içirilir. Nohut kaynatılır ve suyu her gün üç bardak tüketilir. Yıkanan salatalıklar sıkılarak her gün iki bardak suyu içilir.