Kan glikoz düzeyi neyi ifade eder ve nasıl ölçülür?

Kan glikoz düzeyi, kan dolaşımında bulunan şeker (glikoz) miktarını ifade eder. Glikoz, vücudun temel enerji kaynağıdır ve yediğimiz karbonhidratlı gıdaların sindirilmesi sonucu oluşur. Pankreas tarafından salgılanan insülin hormonu, glikozun hücrelere girerek enerjiye dönüştürülmesini sağlar. Kan glikoz seviyeleri, gün içinde yemek yeme, fiziksel aktivite, stres ve hormonal değişikliklere bağlı olarak dalgalanabilir. Sağlıklı bir bireyde açlık kan şekeri genellikle 70-100 mg/dL aralığındadır. Yemekten sonra bu değer geçici olarak yükselse de, insülin sayesinde kısa sürede normal seviyelere döner. Kan glikozunun sürekli yüksek veya düşük olması, diyabet, hipoglisemi gibi sağlık sorunlarının göstergesi olabilir.

Kan glikoz düzeyi çeşitli yöntemlerle ölçülebilir. İşte en yaygın kullanılan ölçüm teknikleri:

• Parmak Ucu Kan Şekeri Ölçümü: Evde kullanılan glikoz ölçüm cihazları (glukometre) ile yapılır. Küçük bir iğne (lanset) yardımıyla parmak ucu delinir, bir damla kan test stripine yerleştirilir ve cihaz tarafından okunur. Bu yöntem, günlük takip için pratik ve hızlıdır.
• Venöz Kan Ölçümü: Hastanelerde veya laboratuvarlarda yapılan bu yöntemde, koldaki bir damardan kan alınır. Kan örneği, otomatik analiz cihazlarında değerlendirilerek daha kesin sonuçlar verir. Açlık ve tokluk kan şekeri ölçümleri bu şekilde yapılır.
• HbA1c (Glikole Hemoglobin) Testi: Bu test, son 2-3 aylık ortalama kan glikoz düzeyini gösterir. Diyabet yönetiminde uzun vadeli kontrolü değerlendirmek için kullanılır ve venöz kan örneği ile yapılır.
• Sürekli Glikoz İzleme Sistemleri (CGM): Deri altına yerleştirilen bir sensör aracılığıyla, gün boyunca kan şekeri seviyelerini gerçek zamanlı olarak izler. Veriler bir alıcıya veya akıllı telefona iletilir ve dalgalanmaların takibini kolaylaştırır.

Kan glikoz ölçümü, özellikle diyabet hastaları için düzenli olarak yapılmalıdır. Doğru ölçüm için cihazların kalibrasyonuna, test striplerinin son kullanma tarihine ve hijyen kurallarına dikkat edilmesi önemlidir. Anormal değerler durumunda bir sağlık uzmanına başvurulması tavsiye edilir.