Kan Hastalıkları
Kan hastalıkları, hayati sıvı olarak adlandırdığımız kan ile ilgili çeşitli sorunlar nedeniyle ortaya çıkan rahatsızlıkların genel adıdır. Kanın, vücutta gerçekleştirmesi gereken işlevleri tam veya doğru olarak yerine getirememesi, bu hastalıkların oluşmasına yol açar. Organların beslenmek ve yenilenmek için ihtiyaç duydukları maddeleri taşıma görevini üstlenen bu hayati sıvının işlevlerini yerine getirememesi, pek çok organda rahatsızlıkların yaşanmasına neden olur.
Kan Hastalıklarının Sınıflandırılması
Anemiler
Anemi, hemoglobin eksikliği nedeniyle en sık karşılaşılan kan hastalıklarından biridir. Aneminin pek çok farklı türü bulunmaktadır. Anemilerin başlangıç safhasında belirtiler genellikle hafiftir ve çoğu zaman fark edilmeyebilir. Hastalık ilerledikçe semptomlar artar ve fark edilmesi daha kolay hale gelir. Genellikle sürekli uyku hali ve çabuk yorulma gibi belirtiler görülebilir. Ayrıca, daha solgun bir yüze sahip olunması da mümkündür.
Anemi çeşitlerini maddeler halinde değerlendirebiliriz:
- Demir Eksikliği Anemisi: Vücutta bulunan demir miktarının, ihtiyaç duyulan hemoglobin yapımı için yeterli gelmemesi durumunda ortaya çıkar. Yorgunluk hissi en belirgin özelliğidir. Ayrıca ciltte, diş etlerinde, tırnak yataklarında ve göz kapaklarında solgunlaşma görülür. Bu kişilerde yiyecek olmayan toprak ve kil gibi maddelere karşı iştah duyulabilir. Kan tahlilleri ile bu durum anlaşılabilir.
- Pernisiyöz Anemi: Vücutta kırmızı kan hücrelerinin normal olarak yapılması için ihtiyaç duyulan B12 vitamini eksikliğinden kaynaklanır. Çoğunlukla kalıtsaldır. Bu rahatsızlığa sahip kişilerde çalışma dayanıklılığının azalması ve kalp atışlarının hızlanması görülebilir. Ayrıca iştahsızlık, hafıza kaybı, depresyon ve elde-ayaklarda duyu azalması gibi sorunlar da yaşanabilir.
- Folik Asit Anemisi: B vitamini eksikliğinde görülen bir anemi türüdür. Başlangıç safhasında anlaşılması güçtür. Kilo kaybı ve ishal en belirgin belirtileridir. Yine bu tür anemilerde de çalışma dayanıklılığının azalması, çabuk yorulma ve kalp atışlarının artması söz konusudur.
- Orak Hücre Hastalığı: Kırmızı kan hücrelerinin esnek ve yuvarlak olmak yerine sertleşmesi ve orak şekline girmesi sonucu oluşur. Bu durum vücutta ağrıların oluşmasına neden olur. Özellikle yorgunluk, nefessiz kalma, kalp atışlarının hızlanması, büyüme ve gelişmenin azalması, bacakların alt kısımlarında meydana gelen cilt ülseri ve hatta retina etkilenmesi sonucu görme problemleri ortaya çıkabilir. Bu kan hastalığının kalıtsal olduğu görülmektedir.
Lösemiler
Lösemi, kemik iliği ve lenf sistemi dahil kan yapan dokularda meydana gelen bir kanser türüdür. Bu durumda, kişide anormal derecede büyük miktarlarda akyuvar oluşumu görülür. Bu akyuvarların kemik iliğinde, lenf sisteminde ve kanda yüksek konsantrasyona ulaşması ve birikmesi, hayati önemdeki organların fonksiyonlarını bozabilir. Sağlıklı kan hücrelerinin oluşumuna da engel olur ve bu sebeple kişinin ölümüne neden olabilir.
Lösemi, hem kadın hem de erkeklerde akut ve kronik özellikler taşıyabilir. Hastalığın seyri ve ilerleyişine göre farklı tiplerde olabilir. Lösemiler kendi içinde üç sınıfa ayrılır: lenfositik, miyelojen ve monositik.
- Lenfositik Lösemi: Lenf sisteminde ve ilikte üretilen lenfositlerle ilgili bir rahatsızlıktır.
- Miyelojen Lösemi: Kemik iliğinde yapılan granülositlerle ilgili bir rahatsızlıktır.
- Monositik Lösemi: Kemik iliğinin akyuvarları olan monositlerle ilgili bir rahatsızlıktır.
Lenfomalar
Lenf sistemi kanserleri olarak adlandırılan lenfomalar, çok geniş bir alana yayılmış kan hastalıkları çeşididir. Bilinen en belirgin özelliği lenf düğümlerinin büyümesidir.
Kemik İliği Büyüme Bozuklukları
- Polycythemia Vera: Kemik iliğinin fazla sayıda kan hücresi üretmesi sonucu meydana gelen bir hastalıktır. Bu durumda kişide güçsüzlük, kaşıntı, baş dönmesi, yüz ve elde kızarıklık, karnın sol üst kısmında ve başta doluluk hissi görülür.
- Multipl Myelom: İlikte bulunan ve plazma hücresi denilen akyuvarların kontrolsüz olarak çoğalmasına neden olan bir hastalıktır. Bu hücrelerin büyüyerek ilikte fazla yer kaplaması, kemiklerin zayıflamasına neden olur ve bu durum özellikle sırt ve kaburga bölgesinde bulunan kemiklerin daha hassas hale gelerek kolayca kırılmasına yol açar.
Kanama Bozuklukları
- Hemofili: Pıhtılaşma sorunları nedeniyle ortaya çıkan kalıtsal hastalıklardır. Hemofili A ve Hemofili B türleri bulunur. Yaygın olarak görülen Hemofili A, pıhtılaşma faktörü VIII yetersizliği olarak tanımlanır. Hemofili B ise faktör IX eksikliğinden kaynaklanır. Derin ve büyük çürüklerin oluşması, mafsallarda iç kanama nedeniyle ağrı ve şişlik, idrarda veya dışkıda kan görülmesi, kesik veya yaralardan sonra uzun süreli kanama, hemofilinin genel belirtileridir.
- Von Willebrand Hastalığı: Kronik kanama bozukluğu olarak tanımlanır. Bu hastalıkta trombosit toplanması ve pıhtı formasyonu bozulur. Burun kanamaları, kadınlarda aylık kanamanın fazla olması, kolayca çürük oluşması, dışkıda siyah ve katransı görünümde kan gelmesi bu rahatsızlığın en bilinen belirtileridir.
Görüldüğü üzere, kan hastalıkları pek çok farklı özelliğe sahip olabilmektedir. Her ne kadar bazıları hafif seyirli olsa da, ilerlemesi ve tedavi edilmemesi durumunda ciddi rahatsızlıklara neden olabilir. Bu sebeple, belirtilerin görülmesi durumunda doktor muayenesi ve tedavisi şarttır.
|
