Genel verici kan nedir ve kimler verici olabilir?

Genel verici kan, tıbbi olarak "0 Rh negatif" kan grubuna sahip kişilerden alınan kandır. Bu kan grubu, diğer tüm kan gruplarına (A, B, AB ve 0 Rh pozitif/negatif) acil durumlarda veya uygun kan bulunamadığında güvenle verilebildiği için "genel verici" olarak adlandırılır. Bunun nedeni, 0 Rh negatif kanın:

• Alyuvarlarında A veya B antijenlerinin bulunmaması
• Rh faktörünün (D antijeni) olmaması

Bu özellikler, alıcının bağışıklık sisteminin kanı reddetme riskini en aza indirir. Ancak, genel verici kan yalnızca alyuvar nakilleri için geçerlidir; plazma naklinde durum tam tersinedir (AB kan grubu genel plazma vericisidir).

Kan bağışı yapmak isteyen kişilerin belirli sağlık koşullarını ve kriterleri karşılaması gerekir. Genel olarak, kan verici olabilmek için şartlar şunlardır:

• 18-65 yaş aralığında olmak (Bazı ülkelerde 17 yaşında ebeveyn izniyle veya 70 yaşa kadar düzenli bağışçılar kabul edilebilir)
• Vücut ağırlığının en az 50 kg olması
• Genel sağlık durumunun iyi olması ve kan bağışı sırasında kendini iyi hissetmek
• Hemoglobin değerlerinin yeterli seviyede olması (Kadınlarda en az 12,5 g/dL, erkeklerde en az 13,5 g/dL)
• Son 3-6 ay içinde cerrahi operasyon, dövme, piercing veya akupunktur gibi işlemler geçirmemiş olmak
• Bulaşıcı hastalıklar (HIV, hepatit B/C, sifiliz vb.) taşımamak
• Hamilelik, emzirme veya doğum sonrası 6 ay geçmemiş olmamak
• Belirli kronik hastalıklar (kanser, kalp-damar hastalıkları, kontrolsüz diyabet vb.) bulunmamak
• Son dönemde yüksek riskli cinsel temas veya madde kullanım öyküsü olmamak
• Belirli ilaçları (antibiyotikler, antikoagülanlar vb.) kullanmıyor olmak

Özellikle 0 Rh negatif kan grubuna sahip bireyler, acil durumlarda hayat kurtarıcı rol oynadıkları için düzenli bağış yapmaya teşvik edilir. Kan bağışı öncesinde, bağış merkezlerinde detaylı bir sağlık taraması ve sorgulama yapılarak uygunluk değerlendirilir. Unutmayın, her bağış yapılan kan, enfeksiyon taramasından geçirilir ve güvenliği sağlanır. Kan bağışı süreci yaklaşık 30-45 dakika sürer ve bir ünite kan bağışı, ihtiyaç sahibi hasta için yaşamsal önem taşır.