Küçük Kan Dolaşımı Küçük kan dolaşımı; kalp ve akciğerler arasında gerçekleşen, vücuda dağıtılan ve kirlenen kanın temizlenmesinden sorumlu kan dolaşımıdır. Adını, tüm vücutta yer alan dolaşım ağına göre çok küçük bir ölçekte olduğu için almıştır. Bir de temiz kanın kalpten pompalanarak tüm vücuda dağıtıldığı ve sonrasında kirlenen kanın akciğerlerde temizlenmek üzere geri toplandığı bir büyük kan dolaşımı vardır. Bu yazıda küçük kan dolaşımını inceleyecek olsak da büyük kan dolaşımı, kalp, akciğer, damarlar ve bunlar arasındaki ilişkileri anlayabilmek için onlardan da kısaca bahsedeceğiz. Küçük Kan Dolaşımı Nedir? Nasıl Gerçekleşir? Küçük kan dolaşımı; vücuttan gelen kirli kanı akciğerlere göndererek temizlemek ve temizlenen kanı geri alarak tekrar vücuda pompalamaktan sorumlu kan dolaşımıdır. En genel tarifiyle küçük kan dolaşımı şu şekilde gerçekleşir:
Küçük kan dolaşımı da sağ kulakçığa gelen kirli kandan başlar ve sol karıncığa gelen temiz kanda biter. Vücutta dolaşarak kirlenen kan da böylece temizlenmiş olur. Küçük Kan Dolaşımında Görevli Organlar Küçük kan dolaşımında görevli olan organların yapılarını ve görevlerini bilmek, bu süreci daha iyi anlamamıza yardımcı olacaktır. Bu organlar şunlardır: Kalp: Vücuttaki kanın hareketini sağlayan, canlının hayatı boyunca temiz kan-kirli kan pompalanmasından sorumlu hayati bir organdır. Temiz kan kalp aracılığıyla vücuda pompalanır. Kirli kan, kalp aracılığıyla akciğerlere pompalanır. Yapısında iki kulakçık ve iki karıncık bulunur. Sol kulakçık ve sol karıncıkta temiz kan taşınırken; sağ kulakçık ve sağ karıncıkta ise kirli kan taşınır. Temiz ve kirli kan kalp içerisinde asla birbirlerine karışmazlar. Akciğerler: Vücutta kirlenen kanın temizlenmesinden sorumlu organlardır. Sağ ve solda olmak üzere iki lobturlar. Kaburga kemikleri tarafından çevrelenerek korumaya alınmışlardır. Küçük kan dolaşımının belki de en özel elemanıdır. Akciğerlerin kalpten gelen kirli kanı nasıl aldığı, nasıl temizlediği ve temiz kanı kalbe nasıl geri gönderdiği yukarıda küçük kan dolaşımı başlığı altında açıklanmıştır. Atardamar: Vücutta temiz kanı taşıyan damarlardır. Vücudun en büyük atardamarı olan aort, kalple direkt bağlantısı bulunan atardamardır ve kalpten aldığı temiz kanı vücut boyunca atardamar dallanmalarına iletir. Yalnız bir istisna olarak; kirli kanı akciğerlere taşıyan akciğer atardamarı, vücutta kirli kan taşıyan tek atardamardır. Toplardamar: Vücutta dolaşarak kirlenen kanı geri toplayan damarlardır. Tüm vücut boyunca dallanmaları yayılmıştır. Bu dallanmalar vücuttaki kanları toplayarak ve kalbe doğru birleşerek kirli kanı kalbe getirirler. Tıpkı atardamarda olduğu gibi toplardamarda da temiz kanı akciğerden kalbe geri döndüren akciğer toplardamarı, vücutta temiz kan taşıyan tek toplardamardır. Küçük kan dolaşımında görev yapan elemanlar kısaca bunlardır. Küçük kan dolaşımı dışında yazıda bahsedildiği gibi kanın tüm vücutta dolaşmasından sorumlu bir büyük kan dolaşımı vardır. Bu dolaşım da küçük kan dolaşımının zincirine ek olarak; kalpten vücuda doğru pompalanan temiz kanın atardamarlar boyunca dolaşmasını ve her bir kan hücresinin aynı şekilde toplardamarlar ile geri toplanarak kalbe getirilmesini de kapsar. Büyük kan dolaşımı tüm vücudun kan ihtiyacından sorumluyken, küçük kan dolaşımı, büyük kan dolaşımına gerekli temiz kanın temin edilmesinden sorumludur. Ama mekanik açıdan bakılacak olursa; küçük kan dolaşımı, büyük kan dolaşımının alt kümesidir. |
İltikaullah
26 Temmuz 2024 CumaKalpten çıkan kirli kanın akciğerlerde nasıl temizlendiğini ve tekrar kalbe nasıl döndüğünü daha detaylı anlatabilir misiniz? Özellikle alveollerin işlevi hakkında merak ediyorum.
Cevap yazAdmin
26 Temmuz 2024 CumaTabii İltikaullah, memnuniyetle açıklayabilirim. Kalpten çıkan kirli kan, yani oksijen seviyesi düşük ve karbondioksit oranı yüksek olan kan, öncelikle sağ karınçıktan akciğerlere pompalanır. Bu kan, pulmoner arterler aracılığıyla akciğerlere ulaşır. Akciğerlere ulaşan kan, burada alveoller olarak adlandırılan minik hava kesecikleri ile temas eder.
Alveoller, akciğerlerin temel fonksiyonel birimleridir ve kan ile hava arasında gaz değişimini sağlayan ince duvarlı yapılardır. Oksijen, alveollerin duvarından geçerek kırmızı kan hücrelerine girer ve aynı şekilde kanda bulunan karbondioksit de alveollere geçer. Bu şekilde kan, oksijenle zenginleşir ve karbondioksitten arınır.
Temizlenen, yani oksijenle dolan kan, pulmoner venler aracılığıyla sol kulakçığa ve oradan da sol karınçığa geçer. Sol karınçıktan pompalanan bu temiz kan, tüm vücuda dağılır ve dokulara oksijen taşır.
Umarım bu açıklama merakını giderir İltikaullah. Eğer başka soruların olursa, yardımcı olmaktan mutluluk duyarım.